czyli doskonały trening dla brydżysty
Wielu brydżystów (ale też np. wielu biznesmenów) gra w kierki. Traktują tę grę jako doskonały trening pamięci, koncentracji, wyobraźni, psychologii i strategii.
W Internecie roi się od wielu odmian kierek. Powszechnie znane są kierki długie, w których w kolejno granych rozdaniach należy unikać brania lew, kierów, a następnie określonych kart i lew. Lewom i konkretnym kartom przypisane są punkty ujemne, które można zniwelować, a także wyjść na plusy, grając następnie cztery odgrywki, w których za wzięte lewy otrzymuje się punkty dodatnie. W każdym rodzaju kierek i stosowanej punktacji suma uzyskanych plusów i minusów daje zero.
W kierki, tak jak w brydża, gra się talią złożoną z 52 kart. Starszeństwo kart jest takie samo, jak w brydżu. Grać mogą cztery osoby, a przy trzech grających odkłada się dwójkę trefl i wtedy punktacja jest nieco inna. niż przy grze w czwórkę i nie będę jej omawiał. Miejsce wybiera gracz, który wylosował najstarszą kartę, a pozostali siadają kolejno wg wylosowanego starszeństwa kart zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Rozdaje wybierający (po przełożeniu kart przez zawodnika siedzącego z prawej - RHO), a pierwszy wychodzi zawsze zawodnik z lewej (LHO) rozdającego, po czym pozostali zawodnicy dodają karty po kolei. W następnej lewie wychodzi ten, kto utrzymał się w lewie poprzedniej, itd. Obowiązuje zasada dokładania do koloru (jeśli się ma). Następne rozdania rozdają kolejni gracze zgodnie z ruchem wskazówek zegara.
Kierki z zapętlaniem to odmiana tzw. kierek krótkich. Na kierki krótkie składają się 4 rozbójniki i 4 odgrywki.
Rozbójnik to rozdanie, w którym liczą się jednocześnie wszystkie punkty ujemne, na które składają się:
lewy: po -2 pkt; razem: -2 x 13 lew = -26 pkt
kiery: po -2 pkt; razem: -2 x 13 kierów = -26 pkt
króle i walety: po -3 pkt; razem: -3 x 8 = -24 pkt
damy: po -5 pkt; razem: -5 x 4 = -20 pkt
♥ K: = -16 pkt
dwie ostatnie (lub siódma i ostatnia): po -9 pkt; razem: -9 x 2 = -18 pkt
suma punktów w rozbójniku: = -130
W czterech rozbójnikach można wziąć -520 pkt. Aby to zrekompensować, w odgrywkach lewa liczy się po +10 pkt, co daje w jednej grze 10 x 13 lew = 130 pkt, a w czterech – również 520 pkt.
Przy liczeniu należy pamiętać, że:
za ♥D i ♥W należy doliczyć po -2 pkt za kiera
za ♥K należy doliczyć -3 pkt za króla oraz -2 pkt za kiera, co razem daje
-21 pkt
za każdą lewę z dwóch ostatnich należy uwzględnić jeszcze po -2 pkt za lewę oraz punkty za inne punktowane karty znajdujące się w tych lewach.
Przykład:
Lewa (nieprzedostatnia i nieostatnia): ♠7 +♥K (-21) + ♥D(-5 + -2) + ♦A to -30 pkt, bo dochodzi jeszcze -2 pkt za lewę.
W kierkach krótkich w rozbójniku obowiązuje zakaz wychodzenia w kiery, jeśli ma się jeszcze kartę w innym kolorze. ♥K zrzuca się obowiązkowo, gdy jest on pierwszym kierem dokładanym do koloru niekierowego. Niespełnienie tego obowiązku skutkuje karą wzięcia pozostałych lew, począwszy od lewy, w której ten obowiązek nastąpił..
Grając rozbójnika, należy starać się wziąć jak najmniej, a w szczególności nie wziąć ♥K i dwóch lew ostatnich. Jeśli ♥K znajduje się w tych lewach, a dodatkowo jeszcze parę kierów z ♥D i ♥W, to daje to ok. połowę możliwych do wzięcia oczek ujemnych (-65). A więc na ogół opłaca się wziąć wcześniej, aby uniknąć wzięcia końcówki. A to już taktyka i technika gry.
Odgrywki
W każdej z odgrywek gracze kolejno, poczynając od LHO rozdającego, obierają atu i są pierwszymi wistujacymi. Można obrać również BA. Przed obiorem odbywa się licytacja, w której można odkupić prawo obioru za wylicytowaną ilość lew, o ile na to zgodzi się obierający. Pierwszy licytuje LHO obierającego (licytację może rozpocząć od dowolnej liczby lew), a każdy następny gracz, aby mieć szansę na obiór, musi dać większą ilość lew od poprzednika. Po skończonej licytacji obierający może nie zgodzić się na sprzedaż za proponowaną ilość lew, mówiąc: „Mało”. Wtedy pozostający w licytacji, aby odkupić prawo obioru, musi powiększać ofertę aż do skutku. Jeśli kupujący po usłyszeniu „Mało” zrezygnuje z dalszej licytacji, to obierający musi grać sam (nie ma targu). Po rozdaniu ilość lew uzgodniona w licytacji trafia na konto sprzedającego, a odpisywana jest od ilości lew wziętej przez kupującego. Może zdarzyć się, że w bilansie kupujący może wyjść na zero lew lub nawet może mu zabraknąć lew/y do oddania. Wtedy mówi się, że nastąpił bajt (to termin zapożyczony z gry karcianej o nazwie derda), kupujący się zbajcił, a sam fakt nazywa się zbajceniem. Aby zachować bilans punktacji, zbajconemu zapisuje się zero, jeśli nie wziął lewy lub punkty ujemne (wielokrotność punktacji za lewę w zależności od ilości brakujących lew do oddania), które jako dodatnie przypisuje się sprzedającemu.
W odgrywce z obranym kolorem atutowym dokładając atu, trzeba zawsze przebijać, jeśli się ma czym. Nie mając do koloru, należy przebijać atutem i zasada ta obowiązuje kolejno każdego następnego gracza, który nie ma do koloru. Jeśli nie ma wyższego atutu, zobowiązany jest dołożyć niższego. W odgrywce bezatutowej, jeśli kolejno dokładający mają do koloru, obowiązuje ich w tym kolorze zasada przebijania.
Zapis kierek można prowadzić w przykładowej tabelce umieszczonej na formacie A4. Oto wirtualny nagłówek tabelki, a poniżej jej fragment:
rozbójniki | odgrywki | ||||||
gracz 1. |
gracz 2. |
gracz 3. |
gracz 4. |
gracz 1. |
gracz 2. |
gracz 3. |
gracz 4. |
Na końcu artykułu zamieszczono wykaz tabelek do kierek i brydża z możliwością pobrania i wydruku.
W czterech pierwszych kolumnach pierwszego rzędu zapisuje się wyniki pierwszego rozbójnika kolejno siedzących graczy, poczynając od LHO prowadzącego zapis, a kończąc na prowadzącym. Przy punktach nie trzeba stawiać znaku minus. W następnych trzech rzędach tych kolumn zapisuje się odpowiednio wyniki pozostałych rozbójników. Podobnie zapisuje się kolejno ilość wziętych lew w odgrywkach, ale w kolumnach od piątej do ósmej znajdujących się po prawej stronie tabelki. Wyniki rozbójników i odgrywek poszczególnych graczy zapisuje się odpowiednio w kolumnach 1. i 5.; 2. i 6.; 3. i 7., a piszącego – w 4. i 8. Kolumny z rozbójnikami oddzielone są od kolumn z odgrywkami podwójną wytłuszczoną linią. Przy ilości lew można nie pisać zer, ale należy pamiętać, aby po ich zsumowaniu wynik pomnożyć przez 10. Po skończonej grze po lewej stronie sumuje się punkty ujemne, a po prawej dodatnie. Po zbilansowaniu wyników poszczególnych graczy wpisuje się je odpowiednio na końcu czterech kolumn po lewej lub po prawej stronie tabelki. Jeśli suma punktów ujemnych i dodatnich wyniesie zero, to podliczenie wyników jest prawidłowe. Ujemne wyniki końcowe gracza/y w danej grze można zapisać na czerwono, wtedy nie trzeba stawiać znaku minus.
Na ogół gra się rundkę, czyli 4 takie komplety ośmiu rozdań, a potem następuje losowanie miejsc do kolejnej rundki.
W brydżu, będąc dziadkiem, masz czas na relaks, przerwę w permanentnym obciążaniu szarych komórek. W kierkach krótkich tej ulgi nie masz. Tu musisz pamiętać, czy w danym kolorze zeszła trójka, czy czwórka, w brydżu – nie zawsze. Trzeba być cały czas sprężonym, bo błędy lub nieuwaga mogą dużo kosztować i to dosłownie, jeśli stawka jest odpowiednia.
A teraz kierki z zapętlaniem. Ten rodzaj kierek to już szkoła wyższa.
Kierki z zapętlaniem to zmodyfikowane kierki krótkie. Najpierw gra się osiem rozdań – 4 rozbójniki i 4 odgrywki z zachowaniem opisanych wyżej zasad oraz punktacji za lewy i wyróżnione karty, ale…
* Jeśli w rozbójniku ktoś nic nie weźmie – zapętli grę, w odpowiedniej kolumnie i wierszu stawia mu się czerwoną poziomą kreskę, a pozostałym graczom uzyskany wynik punktów ujemnych zapisuje się podwójnie.
* Jeśli w rozbójniku będzie dwóch zapętlających – nie weźmie nic dwóch graczy, w odpowiedniej kolumnie i wierszu stawia im się czerwone poziome kreski, a pozostałym uzyskany wynik ujemny zapisuje się potrójnie.
* Jeśli w rozbójniku gracz weźmie wszystkie lewy, to w nagrodę za poniesione ryzyko on zostaje zapętlającym, a pozostałym, pomimo że nic nie wzięli, zapisuje się po -130; ryzykantowi w pozycji rozbójnika stawia się dwie czerwone poziome kreski.
W skrajnym przypadku, gdyby ryzykant oddał tylko liczoną potrójnie jedną nieprzedostatnią i nieostatnią lewę za -6, to wziąłby 12 lew z punktami liczonymi potrójnie za -384, a dwóm pozostałym postawiłoby się po czerwonej kresce.
* Jeśli w którymś z kolejnych rozbójników opisane sytuacje powtórzą się, postępuje sie jak wyżej
* Aby naruszony dodatkowymi punktami ujemnymi bilans punktacji został zachowany, po czterech odgrywkach podstawowych w zamian za każde zapętlenie w rozbójniku (za każdą czerwoną poziomą kreskę) i w kolejności jego powstania zapętlający mają dodatkowe odgrywki bezatutowe bez odsprzedaży (bez licytacji) z przywilejem wistu, a jeśli w rozbójniku było dwóch zapętlających, to najpierw odgrywkę bezatutową gra ten, którego wyniki umieszczone są w kolumnie o najmniejszym numerze (od 1 do 4).
Proszę zwrócić uwagę na to, że w trakcie rozbójnika mogą nawiązywać się jednorozdaniowe niespisane umową koalicje. Celem współpracy może być taki sposób gry, aby ktoś nie wziął lewy, gdyż nam się to opłaci, bo wzięliśmy (lub weźmiemy) stosunkowo mało i korzystnie jest dla nas grać dodatkową odgrywkę. Oczywiście koalicja może skutkować dążeniem do „wsadzenia” komuś lewy, nawet na piątkę, po to, aby osiągnięty przez nas w rozdaniu wynik ujemny nie liczył się podwójnie lub potrójnie. A to już jest strategia i zdolność przewidywania.
* Jeśli w odgrywce (podstawowej bądź bezatutowej) gracz nie wziął lewy – zbajcił się, to stawia mu się czerwoną poziomą kreskę, a pozostałym zdobyte lewy liczy się podwójnie.
* Jeśli w odgrywce dwóch graczy zostanie zbajconych, to stawia im się po czerwonej poziomej kresce, a pozostałym zdobyte lewy liczy się potrójnie.
* Jeśli w odgrywce jeden gracz weźmie wszystkie 13 lew, to dostaje w nagrodę 52 lewy, a pozostali zostają zbajceni i w zapisie stawia się im po czerwonej poziomej kresce.
Przy moim stoliku przez ostatnie dwadzieścia kilka lat zdarzyło się to tylko trzy razy(!), wysoka premia jest więc uzasadniona.
* Jeśli w którejś z kolejnych odgrywek sytuacja się powtórzy, postępuje się jak wyżej.
* Aby naruszony dodatkowymi punktami dodatnimi za lewy bilans punktacji został zachowany, po czterech odgrywkach podstawowych i wynikłych z zapętleń odgrywkach bezatutowych, w zamian za każde zbajcenie (za każdą czerwoną poziomą kreskę) i w kolejności jego powstania, gra się dodatkowe rozbójniki, w których wistującymi są gracze zbajceni, a jeśli w odgrywce było dwóch lub trzech zbajconych, to najpierw gra się rozbójnika gracza, którego wyniki odgrywek umieszczone są w kolumnie o najmniejszym numerze (od 5 do 8).
Po rozegraniu wynikłych z bajtów kolejnych rozbójników, jeśli nastąpiło w nich ponownie zapętlenie, to należy znów zagrać odpowiednią ilość odgrywek bezatutowych, a potem ewentualnie rozbójników, aż do momentu, gdy nie będzie powodu do zagrania ani dodatkowych rozbójników, ani dodatkowych odgrywek.
Najkrótsza gra (¼ rundki) trwa więc 8 rozdań, a najdłuższa? W mojej karierze, a grałem lub kibicowałem przez ostatnie 25 lat średnio raz w tygodniu, zdarzyło się kilka razy wyjść z zapisem na drugą stronę tabelki i przekroczyć o kilka pozycji 23 wiersze znajdujące się na formacie A4.
Po rozpoczęciu rozdania wynikłego z zapętlenia lub ze zbajcenia z czerwonej kreski robimy czerwony plus, co świadczy, że rozdanie było zagrane. Czerwony kolor ułatwi obserwację, co należy grać i w jakiej kolejności. Pomoże też w wykryciu rozdań granych bez pokrycia w zapętleniu lub zbajceniu, co czasem może się zdarzyć prowadzącemu zapis, jednocześnie zapowiadającemu, co ma być grane. Rozdania, które nie powinny być grane, są unieważniane.
Podobnie jak w rozbójnikach, w odgrywkach również mogą nawiązywać się jednorozdaniowe niespisane umową koalicje. Tylko cel takiej współpracy i ocena potrzeby jej zaistnienia jest inna. Czytelnicy domyślają się, że w odgrywkach można stosować zrzutki zachęcające i zniechęcające, gdyż jeśli gracz dostrzeże celowość nawiązania współpracy, to będzie wiedział w co i do kogo odejść, aby kogoś zbajcić. Proszę wierzyć, często zdarzają się niesamowicie ciekawe układy, których efektem są niespodziewane wyniki. Podobnie jak w brydżu występują impasy, przymusy i wpustki. Gracz posiadający wiele figur jest bezradny, gdy współpraca trzech graczy ustawi go w przymusie kaskadowym. Istnieje wiele możliwych manewrów, np. wyjście spod asa celem dopuszczenia do fort ostatniego dokładającego, aby drugi lub trzeci gracz nie trafił palcówki: czy postawić króla czy waleta, przez co może zostać zbajcony.
Oto przykład zapisu jednej gry (1/4 rundki):
rozbójniki | odgrywki | ||||||
gracz 1. |
gracz 2. |
gracz 3. |
gracz 4. |
gracz 1. |
gracz 2. |
gracz 3. |
gracz 4. |
18 | 47 | 60 | 5 | 4 | 3 | 3 | 3 |
144 | +(5.o) | 96 | 20 | 6 | 12 | +(5.r) | 8 |
270 | +(6.o) | 120 | +(7.o) | 1 | 5 | 6 | 1 |
15 | 70 | 2 | 43 | 9 | +(6.r) | +(7.r) | 30 |
45 | 50 | 5 | 30 | 2 | 7 | 2 | 2 |
2 | 8 | 48 | 72 | 4 | 4 | 4 | 1 |
6 | 15 | 15 | 94 | +(8.r) | 8 | 8 | 10 |
+ (8.o) |
52 | 78 | 130 | 2 | 16 | 8 | +(9.r) |
104 | 10 | 5 | 11 | ||||
604 | 252 | 429 | 405 | 280 | 550 | 310 | 550 |
324 | 298 | 119 | 145 |
Uwagi do zapisu:
* Informacje podane w nawiasach służą tylko dla ułatwienia czytelności zapisu przykładowego; określają, jaki numer będą miały odgrywka lub rozbójnik w zamian za zapętlenie lub bajt.
* Stosowane skróty: 5.o (piąta odgrywka) do 8.o (ósmej odgrywki) – numery odgrywek bezatutowych do rozegrania (w zamian za zapętlenia w rozbójnikach: z wiersza 2. – zapętlił drugi z lewej prowadzącego zapis; z wiersza 3. – zapętlił drugi z lewej prowadzącego zapis i prowadzący zapis; z wiersza 8. – zapętlił LHO prowadzącego zapis) i po rozegraniu – potwierdzono czerwonym plusem zrobionym z poziomej czerwonej kreski – zapisanych w wierszach od 5. do 8. w kolumnach od 5. do 8.
* Odgrywki bezatutowe od 5. do 7. gra się po czterech odgrywkach podstawowych.
* Stosowane skróty: 5.r (piąty rozbójnik) do 9.r (rozbójnika) – numery rozbójników do rozegrania (w zamian za zbajcenia w odgrywkach: z wiersza 2. – zbajcił trzeci z lewej, czyli RHO prowadzącego zapis; z wiersza 4. – zbajcił drugi z lewej prowadzącego zapis i i RHO prowadzącego zapis; z wiersza 7. – zbajcił LHO prowadzącego zapis; z wiersza 8. – zbajcił prowadzący zapis) i po rozegraniu – potwierdzono czerwonym plusem zrobionym z poziomej czerwonej kreski – zapisanych w wierszach od 5. do 9. w kolumnach od 1. do 4.
* Rozbójniki 5r, 6r, 7r i 8r gra się po odgrywce siódmej.
* Odgrywkę 8.o gra się po rozbójniku ósmym, w którym nastąpiło zapętlenie.
* Rozbójnik 9.r gra się po odgrywce ósmej, w której nastąpiło zbajcenie.
* W każdym wierszu rozbójnika bez zapętlenia suma punktów (ujemnych) wynosi 130, z zapętleniem pojedynczym – 260, a z zapętleniem podwójnym – 390.
* W każdym wierszu odgrywek bez zbajcenia suma lew wynosi 13, ze zbajceniem pojedynczym – 26, a ze zbajceniem podwójnym – 39.
* W przedostatnim wierszu znajdują się sumy wyników uzyskanych przez poszczególnych graczy: w pierwszych czterech kolumnach – z rozbójników, a w następnych czterech – z odgrywek; suma punktów (ujemnych) uzyskanych przez czterech graczy w rozbójnikach musi dzielić się przez 130, a w odgrywkach suma lew musi dzielić się przez 13
* W ostatnim wierszu zapisano wyniki ostateczne poszczególnych graczy (wyniki ujemne na czerwono).
A najwyższy wynik punktowy? W jednej grze (1/4 rundki) mocno zapętlonej, przy olbrzymim niefarcie, suma zdobytych punktów ujemnych przez jednego gracza przekroczyła 1200, a odegrał on niecałe 300 oczek. Najwyższa przegrana po 12 godzinach gry wynosiła ok. -2200 oczek, a najwyższa wygrana – ok. 2300. A z innych rekordów świata, wielokrotnie wyrównywanych, należy wymienić czerwone kreski u jednego gracza kolejno w czterech rozbójnikach i w czterech w kolejnych odgrywkach.
A oto przykład – test.
Rozdawał E. Twoje (S) bez atu. Jak myślisz, ile lew weźmiesz z ręką:
♠6 5 4 ♥2 ♦7 2 ♣W 10 9 8 7 6 5?
Zapewne zero, a może szczęśliwie jedną?
Oto rozkład kart:
|
||||||||||||||||||
|
![]() |
|
||||||||||||||||
|
Wistujesz (S) oczywiście w ♣W. LHO bije ♣D, ten naprzeciw nadbija ♣K (obowiązek stawiania wyżej w odgrywce bezatutowej), a RHO pobiera lewę ♣A i ściąga 6 górnych lew kierowych, na które ty dokładasz kiera i zrzucasz karty nietreflowe. E, wiedząc, że z pewnością chodziłeś z długich trefli z dziesiątką, odchodzi do ciebie. Bierzesz pozostałe 6 lew. On zapisuje 3 x 7 lew = 21, a ty – 3 x 6 = 18! Oczywiście za to są dwa rozbójniki i nie wiesz, co cię w nich spotka, ale póki co, masz odegrane 180. A wyobraź sobie, że LHO miał w tym rozdaniu kartę:
♠A D W 10 ♥ 8 7 6 ♦A D W 10 ♣D 4.
Jak on się czuł? Na ile liczył lew? Po rozdaniu pewnie pomyślał: Dziwny jest ten świat.
Mnie zdarzyło się kiedyś dostać w odgrywce bezatutowej w dwóch kolorach po asie z królem i spokojnie czekałem na należne mi lewy, aż obudziłem się w lewie 10. W 12., gdy dwóch graczy wzięło w dwóch kolorach po 6 lew, oszołomiony nie trafiłem, którego asa przytrzymać. Na szczęście zapis był tylko podwójny, bo trzeci zawodnik stanął na wysokości zdania.
Z podanych przykładów widać, jak istotny jest w odgrywce bezatutowej przywilej wistu uzyskany przez zbajcenie innych. Nazywam to przewagą kija – przez analogię do w gry w bilard.
W kierkach z zapętlaniem, podobnie jak w brydżu, niezbędna jest wiedza dot. prawdopodobieństwa podziału kolorów. Dodatkową trudnością w porównaniu z brydżem jest brak znajomości kart jednej ręki (dziadka), a w rozbójnikach – także brak partnera, który stosując odpowiednie zrzutki, przekazałby ci potrzebne informacje, jak również licytacji wnoszącej kluczowe informacje o kolorach i przydziale miltonów.
Nie sposób tu omówić wiele aspektów strategii, techniki, zagrań psychologicznych, a także pokerowego ryzyka. Kierki z zapętlaniem jest to piękna, pasjonująca, wciągająca i pełna niespodziewanego przebiegu i tym samym zaskakujących wyników gra. Jest ona doskonałą rozrywką i polecam ją gorąco również w uzupełnieniu Programu 60 +.
* * *
Tabelki do kierek i brydża
* * *
Pamięci zmarłego w 2015 r. mojego Przyjaciela Bogdana Marka Tomaszewskiego, wybitnego biznesmena, sponsora grających oraz organizatora, popularyzatora i uczestnika spotkań brydżowych i piątkowych spotkań kierkowych wśród biznesmenów i sportowców, a także pamięci Jego Siostry Wiesi Tomaszewskiej, jednej z najlepszych polskich brydżystek, często obserwującej i trafnie komentującej nasze zmagania kierkowe.
Wiele lat temu Bogdan sugerował powstanie w periodyku brydżowym kącika kierkowicza i rozwinięcie w Internecie tematyki kierek z zapętlaniem, a także opracowanie programu komputerowego dla podliczania wyników i prowadzenia zawodów porównawczych. Niech to będzie mój wkład w Jego przesłanie: Grajcie dalej!
Mieczysław Gajak